Bus အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ကြန္ပ်ဴတာ အေခၚအေ၀ၚမွာ Bus ဆုိတာ Component တစ္ခုနဲ႕တစ္ခုကုိ ဆက္သြယ္ေပးတဲ့ လမ္းေၾကာင္းလုိ႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။
ဥပမာ- ႀကိဳးေတြ ဆက္သြယ္လုိ႕ရေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ Circuit ေတြကုိ ေခၚပါတယ္။ Hardware Components ေတြ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ၿပီး အလုပ္လုပ္လုိ႕ရေအာင္ Bus က လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။
Communication မွန္သမွ် အားလုံးကုိ Data Channel တစ္ခုတည္းေပၚမွာ အလုပ္လုပ္ေစျခင္းျဖင့္ Components ေတြ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ရာမွာ..
လမ္းေၾကာင္း႐ႈပ္ေထြးမႈ မရွိေတာ့ေအာင္ Bus က လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။
Hardware Port ဆုိတာ Hardware Component ႏွစ္ခုကုိ Cable နဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္လုိက္ျခင္းကေန ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ Serial Portတုိ႕ Parallel Port တုိ႕လုိမ်ဳိးကုိ ဆုိလုိတာပါ။
Bus ရဲ႕ ၀ိေသသလကၡဏာမ်ား
Bus ကုိ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာ ပုိ႕ႏုိင္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ပမာဏေပၚမူတည္ၿပီး တုိင္းတာပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ သတင္းအခ်က္အလက္ ပမာဏ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားပုိ႕ႏုိင္မယ္ဆုိတာကလည္း Physical Line ရဲ႕ အေရအတြက္ေပၚမွာ မူတည္ေနပါေသးတယ္။ Line က 32-Wire Ribbon Cable ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိလ်င္ သတင္းအခ်က္အလက္ ပမာဏ 32 bit ကုိ တၿပိဳင္နက္တည္း ပုိ႕ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Bus တစ္ခုက တခ်ိန္တည္းမွာ ပုိ႕ႏုိင္တဲ့ bits အေရအတြက္ကုိ အဲဒီ bus ရဲ႕ width လုိ႕ေခၚပါတယ္။ သူ႕ကုိ Bits နဲ႕ တုိင္းတာပါတယ္။
တစ္စကၠန္႕မွာ ပုိ႕ႏုိင္တဲ့ Data Packets အေရအတြက္ကုိေတာ့ Bus speed လုိ႕ ေခၚပါတယ္။ သူ႕ကုိေတာ့ Frequency နဲ႕ တုိင္းတာပါတယ္။ Data ေတြကုိ တစ္ႀကိမ္ပုိ႕လိုက္တာ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ႀကိမ္လက္ခံလုိက္တာကုိ cycle တစ္ခုလုိ႕ ေျပာပါမယ္။
ဒါဆုိရင္ Bus တစ္ခုရဲ႕ width နဲ႕ သူ႕ရဲ႕ Frequency ကုိ ေျမႇာက္လုိက္ရင္ အခ်ိန္တစ္ခုအတြင္းမွာ data ပမာဏ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ပုိ႕ႏုိင္မလဲဆုိတဲ့ Maximum Tansfer Speed ကုိ တြက္လုိ႕ရၿပီေလ။ Width က 16 bits နဲ႕ Fequency 133 MHz ရွိတဲ့ bus ရဲ႕ Transfer speed ကုိ တြက္မယ္ဆုိလ်င္
ဒီေနရာမွာ သတိထားရမွာက bits ရဲ႕ အတုိေကာက္ကုိ b ဘီအေသးနဲ႕ေရးၿပီး၊ Byte ရဲ႕ အတုိေကာက္ကုိ B ဘီအႀကီးနဲ႕ ေရးတာကုိ သိထားရပါမယ္။
Bus SubAssembly
Bus ကုိ သယ္ေဆာင္တဲ့ Data အမ်ဳိးအစားေပၚ မူတည္ၿပီး Address Bus၊ Data Bus၊ Control Bus ဆုိၿပီး သုံးမ်ဳိးခြဲထားတယ္။
Address Bus
Data ေတြရဲ႕ Address ေတြကုိ သယ္ေဆာင္ေပးလုိ႕ Address Bus လုိ႕ေခၚတာပါ။ Processor က Data တစ္ခုကုိ အလုိရွိၿပီဆုိရင္ အဲဒီ Data ရဲ႕Memory Address ကုိ အရင္ပုိ႕တာပါ။ Processor က အလုိရွိတဲ့ Data ရဲ႕ Address ကုိ Address Bus က သတ္မွတ္ေပးရတယ္။ Address Bus ကုိ Memory Bus လုိ႕လည္းေခၚပါေသးတယ္။ Address Bus သည္ Unidirectional Bus ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္လမ္းသြားလုိ႕ ေျပာခ်င္တာပါ။ သူက Address ကုိ ပုိ႕ေပးၿပီး ျပန္သယ္လာစရာ မလုိလုိ႕ပါပဲ။
Data Bus
Data Bus ကေတာ့ Processor နဲ႕ Components ေတြၾကားမွာ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြကုိ အျပန္အလွန္ သယ္ပုိ႕ေပးတဲ့ အလုပ္ကုိ လုပ္ပါတယ္။ အျပန္အလွန္ သယ္ပုိ႕ရတာေၾကာင့္ Bidirectional Bus ျဖစ္ပါတယ္။
Control Bus
Control Bus ကေတာ့ Control Unit ကလာတဲ့ Orders ေတြနဲ႕ အခ်ိန္ကုိက္ Signals ေတြကုိ အျခား Hardware Components ေတြဆီ ပုိ႕ေပးရပါတယ္။ Hardware Components ေတြဆီကေန Orders ေတြနဲ႕ Signal ေတြ ရရွိေၾကာင္း Response Signals ကုိလည္း ျပန္သယ္ေပးရပါတယ္။ သူကလည္း Bidirectional Bus ပါပဲ။
The Primary Buses
Bus ကုိ အသုံးျပဳတဲ့ ေနရာကုိလုိက္ၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးခြဲထားပါတယ္။
၁။ Internal Bus
Front Side Bus (FSB) လုိ႕လည္းေခၚပါတယ္။ Processor နဲ႕ System Memory (RAM) ၾကားမွာ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။
၂။ Expension Bus
Input/Output Bus လုိ႕လည္း ေခၚပါတယ္။ Motherboard ေပၚမွာရွိတဲ့ Components ေတြ Motherboard နဲ႕ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ Components ေတြ အခ်င္းခ်င္း တစ္ခုနဲ႕တစ္ခု ဆက္သြယ္ေပးတဲ့ Bus ပါ။
Input/Output Bus နဲ႕ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ Expension Slot ေတြေပၚမွာ Device အသစ္ေတြ ထပ္ထည့္ဖုိ႕အတြက္ Expension Bus ကုိ အဓိက သုံးတာပါ။
